توسط : نخستین کارگاه آموزشی بخش قزوین دومین جشنواره ملی چند رسانه‌ای میراث فرهنگی در سمینار «هنرهای رایانه‌ای در میراث فرهنگی» با سخنرانی محمد یاری، مدیرعامل شرکت دانش بنیان میراث آرکا در پنل «دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی» در خانه خلاق سعدالسلطنه شهر قزوین برگزار شد.
به گزارش ستاد خبری دومین جشنواره ملی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی، محمد یاری در بخش ابتدایی صحبت‌های خود درباره ایده «دیجیتال‌سازی» گفت: این مبحث به ما می‌گوید چگونه یک اثر هنری یا تاریخی دیجیتال‌سازی شده و با ابزارهای جدید به صورت دو بعدی و سه بعدی در می‌آید. هر اثر و بنایی را می‌توان به صورت مدل سه بعدی شبیه‌سازی کرد و برای این کار، تکنیک‌های متفاوتی وجود دارد.
یاری ادامه داد: در چرخه میراث فرهنگی چهار مولفه اصلی تعریف شده است. این موارد شامل «آگاهی»، «لذت بردن»، «ارج نهادن» و «مراقبت کردن» است. در این چرخه نیاز است تا از محتواهای دیجیتالی شده استفاده کرد که آثار میراث فرهنگی در دسترس همه قرار بگیرد و هر یک از افراد بسته به نیاز خود بتوانند به آن مراجعه کنند. «دیجیتال سازی» میراث فرهنگی به عنوان یک رویکرد همگانی در تمام دنیا وجود دارد.
یاری در تعریف «دیجیتال سازی» گفت: استفاده از فناوری و ابزارهای دیجیتال را دیجیتال‌سازی می‌گویند. باید به ابزارها و فرآیندهای دیجیتال‌سازی آگاه بود تا بتوان آثار جذاب و موفقی را پدید آورد. روش‌های دیجیتالی‌سازی ویژگی‌های فراوانی دارد. اولین کاربرد استفاده از این نوع تکنیک‌ها این است که غیر مخرب هستند. آثار میراث فرهنگی نیاز به مراقبت‌های بسیاری دارد و فناوری‌های جدید در این زمینه به کمک آثار باستانی و تاریخی آمده‌اند و نظارت و نگهداری از آن‌ها را تسهیل می‌کند.
فناوری‌ها در تمام زمینه‌ها از جمله ثبت، پایش تجزیه و آرشیو موفق عمل می‌کنند و نیاز است تا به صورت همه‌جانبه به سمت استفاده از آن حرکت کنیم.
یاری افزود: بخش زیادی از موزه‌ها و مراکز میراث فرهنگی از روش‌های غیر دیجیتالی استفاده می‌کنند و ضروری است که به سمت دیجیتال‌سازی پیش روند. روش‌های دیجیتالی در واقع از یک بنا یا اثر باستانی، کپی برابر اصل تهیه می‌کند و در پردازش و فرآیند طراحی آن، خطای انسانی وجود ندارد و بسیار دقیق است. به علاوه روش‌های دیجیتالی سطح آگاهی مردم را بالا برده و آن‌ها را به این آثار علاقه‌مند می‌کند. میراث همواره در همه جای دنیا، آغوش خود را به استفاده از فناوری‌های نوین باز کرده است. صد و سی سال است که در جهان از فناوری استفاده می‌شود و در دهه ۱۹۷۰ انقلابی در دیجیتال سازی از میراث فرهنگی شکل می‌گیرد. در ایران نیاز داریم تا به صورت جدی‌تری به دنبال استفاده از روش‌های نوین و فناورانه در ثبت، پایش و نگهداری از آثار میراث فرهنگی باشیم.
محمد یاری در خصوص ضرورت استفاده از فناوری روز در عرصه میراث فرهنگی گفت: استفاده از علم روز، ذخیره سازی را ساده‌تر می‌کند و همه هنرمندان و کارشناسان می‌توانند به محتوای مورد نیاز در خصوص آثار میراث فرهنگی دسترسی داشته باشند. میراث فرهنگی سرمایه‌ای است که از نسل پیشین برای ما به یادگار مانده است و ما وظیفه حفظ، حراست و بهره گیری از آن را برعهده داریم. دیجیتالی سازی در عرصه میراث فرهنگی همچنین پایش را راحت‌تر می‌کند و به صورت کم هزینه می‌شود مشکلات جاری را حل کرد.
یاری در خصوص مراحل جاری در این امر فناورانه نیز افزود: دیجیتال سازی فرآیندی است که ابتدا برداشت، بعد پایش و سپس تبدیل صورت می‌گیرد که در نهایت محصول نهایی می‌تواند در واقعیت مجازی استفاده شود. اولین گام دیجیتال سازی، مستند نگاری است. زمانی که از یک بنای تاریخی اطلاعات تصویری و گرافیکی تهیه می‌شود، آن را «مستند نگاری» می‌گویند. میراث فرهنگی از دستاوردهای ناب بشری بوده و به همین دلیل نیاز به ثبت و نگهداری دارد. زمانی که آثار باستانی دیجیتالی می‌شوند، ارزش و معنای دیگری پیدا کرده و مخاطب می‌تواند با تعمق بیشتری با آن رو به رو شود.
از دیگر مزایای دیجیتالی سازی این است که در زمان کم می‌توان اقدامات فراوانی را صورت داد و برای مثال، تنها در دو روز می‌توان به تمام نقشه‌های یک بنا دست پیدا کرد.
یاری اضافه کرد: در پنج زمینه «ثبت»، «مطالعه و پژوهش»، «مرمت»، «پایش» و «تولید محتوا»، فرآیند مستندنگاری انجام می‌شود. عکس‌ها قابلیت تبدیل شدن به مدل سه بعدی را دارند که در این موضوع در دیجیتال سازی استفاده می‌شود. برای مدل سازی دیجیتالی، فرآیند عکاسی با تکنیک‌های متنوعی صورت می‌گیرد که باید به آن‌ها آشنا بود.
یاری در خصوص دیگر استفاده‌های «دیجیتال‌سازی» در عرصه میراث فرهنگی گفت: آثار تاریخی فراوانی مانند دیوار بزرگ گرگان وجود داشته که کم‌تر کسی از آن اطلاعات دارد و با استفاده از فناوری نو می‌توان به آن‌ها دست پیدا کرد. دیجیتالی سازی باعث شناخته شدن آثار تاریخی می‌شود.
با استفاده از فناوری نو می‌توان به صورت مجازی موزه‌ای را با استفاده از آثار تاریخی دوره‌های مختلف در دسترس داشته باشیم و
تصاویر و فیلم‌هایی از میراث فرهنگی دیجیتالی سازی شده را به نمایش بگذاریم. زمانی که میراث فرهنگی دیجیتالی می‌شود، به همه بخش‌ها قدرت بیشتری می‌دهد. چراکه از این طریق به راحتی می‌توان آثار تاریخی را با بالاترین دقت و در کم‌ترین زمان ثبت کرد و درباره آن به مطالعه پرداخت. از دیگر مزایای این روش این است که دسترسی به میراث فرهنگی برای همگان تسهیل می‌شود. همچنین دیجیتال سازی در بخش دیپلماسی فرهنگی تعیین‌کننده است و بسیاری از چالش‌ها و موانع میان دولت‌ها را می‌تواند برطرف کند و ابزار قدرتمندی جهت ایجاد پیوند دوستی میان ملت به شمار می‌آید. میراث فرهنگی بستری مهم و مناسب برای الگو برداری است.
دومین جشنواره ملی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی از هشتم تا دهم آذرماه به دبیری علیرضا تابش در شهر تاریخی قزوین برگزار می‌شود.
