جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی که در آستانه سومین دوره خود قرار است به شکل بینالمللی ۱۵ تا ۱۸ آبان ماه ۱۴۰۳ در استان فارس و شهر شیراز برگزار شود، با وجود نوپا بودن توانسته جایگاه خود را پیدا و توجه هنرمندان را نسبت به اینکه موضوعات مرتبط به میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی را با حلاوت هنری به مردم بگویند، اطلاعرسانی و آگاهیبخشی کنند، به خود معطوف کند.
جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی مهمترین ظرفیتها و گنجینههای میراثی، تاریخی، تمدنی و هویتی ایران را هدف قرار داده و توجه به آن و رویکردهایش میتواند کشور را در مسیری که اندازه تاریخ و تمدن ایران است رهنمود کند.
میراثآریا در گفتگو با شهرام گیلآبادی از اعضای سه دوره شورای سیاستگذاری جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی اهمیت برگزاری و رویکردهای این جشنواره را مورد بررسی قرار داده است.
شناسایی، معرفی و تصویرسازی از یک «گنجینه انسانی ناشناخته جهانی»/ قدم نخست، بازشناسی قدرت
شهرام گیلآبادی در ابتدا به بی بدیلی ایران از لحاظ ظرفیت و داشتههای میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در جهان اشاره و آن را یک «گنجینه انسانی ناشناخته جهانی» معرفی میکند.
او درباره اهمیت برگزاری این جشنواره میگوید: اهمیت برگزاری این جشنواره شناسایی، معرفی و تصویرسازی از این گنجینه جهانی بی بدیل است که میتواند بسیاری از انسدادها، مشکلات و مصایب بشری را نیز حل کند.
گیلآبادی در ابتدا اهمیت محیطشناسی از شرایط موجود سه حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی را بهمنظور پی بردن به استراتژی مهم جشنواره مورد تاکید قرار میدهد و اضافه میکند: به این دلیل که نگاهمان به این سه حوزه دون و توسعه یافته نیست، پس این گنجینه در توسعه یافتگی کشور نیز جایگاه جدی ندارد. اگر بخواهیم این ظرفیت بی بدیل نقش جدی در توسعه ملی و همچنین توسعه انسانی ایفا کند باید در ابتدا این قدرت را خودمان بازشناسی کنیم و پس از پی بردن به قدرت آن در شناسایی، معرفی و ساخت تصویر جامع همه دست به دست هم دهیم.
بلوغ در شیراز و رسیدن به کارکردهای ملی و بینالمللی در سالهای آتی
کارگردان نمایش «یک دقیقه و سیزده ثانیه» ادامه میدهد: در دنیا ایران را بهعنوان کشوری بی بدیل و بیهمتا میشناسند، اما اگر چرایی آن را بپرسیم حرفهای کلی از مکانها و موقعیتهایی میشنویم که سالیان سال است در همان اندازه باقی ماندهاند؛ اگر به واسطه کارهایی مانند برگزاری جشنواره تصویری واقعی از ظرفیتهای کشور در این سه حوزه تولید شود، بسیاری از مشکلاتی مانند اشتغال خانوار، اقتصاد ملی و محلی همچنین مشکلات فرهنگی کشور قابل حل شدن است.
او با بیان اینکه انتظار ما این است که این تصویرسازی غایی در چشمانداز نظام محقق شود، میگوید: این جشنواره در دو سالی که برگزار شده است، در حد خود توانست کارکرد داشته باشد؛ اما کارکرد این جشنواره تا رسیدن به نقطه غایی فاصله بسیاری دارد. امیدواریم جشنواره در شیراز به بلوغ خود برسد و در دورههای آتی بتواند کارکردهای ملی و بینالمللی خود را نشان دهد.
چگونه مردم میتوانند پیشران حرکت توسعهای کشور شوند؟
گیلآبادی این نکته را مورد تاکید قرار میدهد که با شناساندن این سه حوزه و آشنایی مردم نسبت به کارکردهای این گنجینه، خود مردم تبدیل به پیشران حرکت توسعهای کشور میشوند و کشور را از موقعیت محاق خارج میکنند.
این کارگردان تئاتر تصریح میکند: اعتقاد من بر این است که اگر مردم با کارکردها و قدرت سه حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آشنا شوند باید در چاههای نفت را ببندیم و مردم در آسایش و آرامش زندگی کنند. اگر میخواهیم از مشکلاتی مانند عدم اشتغال و اقتصاد نجات پیدا کنیم تنها پیشران آن میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی است؛ مردم با این داشتهها باید در آرامش زندگی کنند.
روایت قصه «سعدالسلطنه» و تعجب قزوینی ها/ حفظ روح ابنیه و تبدیل آنها به مدلی پویا و مدرن
داور بخش آثار نمایشی دومین جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی به روایت قصه «سعدالسلطنه» در دومین دوره جشنواره و تاثیر آن در آشنایی مردم با داشتههایشان اشاره میکند: زمانی که هنرمندان تئاتر در سعدالسلطنه قصه این کاروانسرا را روایت کردند، بسیاری از مردم با علاقه ایستادند، شنیدند و بعد متعجب شدند از اینکه چرا تا کنون به قصه سعدالسلطنهای که در قلب قزوین است به این شکل توجه نکردهاند و این فضا و موقعیت را نشناختهاند.
عضو شورای سیاستگذاری سه دوره جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی در باب اهمیت با داشتههای میراثی و تاریخی، میگوید: کسی که درگیر این موضوع شود با مدل سعدالسلطنه آشنا میشود. این کاروانسرای ثبت جهانی مدلی رسانهای، اقتصادی و اجتماعی در زمان خود بوده و کارکردهای اینچنینی داشته است که الان میتواند تبدیل به مدلی پویا و مدرن شود و میتوانیم با الهام از روح آن مدلی را طراحی کنیم که هم اجتماع و مردم در آن نقش داشته باشند و هم تبدیل به رسانهای خودانگیخته و شبکه اقتصادی فراگیر شود؛ پس اگر مردم را توجیه کنیم دیگر نیازی نیست ما بهعنوان دولت جشنواره برگزار کنیم، خود مردم این کار را انجام میدهند و جشنواره برگزار میکنند.
روح و تپش معنایی میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی مردماند/ سه گام تا رسیدن جشنواره به نقطه مردمی
او ابراز امیدواری میکند در چشمانداز این جشنواره به روزی برسیم که آنقدر ملی و مردمی شده باشد که در ده ردیف اول مراسم بزرگان و معتمدین محلی بنشینند و بعد از آن مسئولان و دولتمردان؛ چرا که روح و تپش معنایی میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی مردمی است و روح ملی دارد.
گیلآبادی با بیان اینکه چشمانداز ترسیم شده برای جشنواره رسیدن به نقطه مردمی است، ادامه میدهد: شبکهسازی و رسیدن به نقطه مردمی در ابتدا نیاز به آگاهیرسانی و آگاهیبخشی، بعد نقد و تحلیل و سپس آیندهپژوهی و نگاه به آینده دارد. اگر این اتفاقات به درستی در جشنواره طراحی و اجرایی شود، یقینا مردم به کارکرد و توان خودشان پی میبرند.
نقش خانواده میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی چیست؟/ پلی برای انتقال مفاهیم به مردم و رفع انسدادها
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه این جشنواره هر سال باید مردمیتر شود، درباره اهمیت نقش خانواده میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی برای رسیدن به این اهداف، میگوید: خانواده بزرگ تخصصی میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی باید در توصیف شرایط موجود کمک حال باشند و پلی شوند که این توصیف، توضیح و تشریح به مردم انتقال پیدا کند. همچنین نظرات تخصصی و اجرایی خود را در اختیار کارآفرینان و مردم قرار دهند که آنها با این پشتوانه حرکت کنند. این خانواده بزرگ باید خودش را برای همچین فرایندی آماده کند؛ چرا که اگر آماده نباشد نمیتواند پیشران این توسعه برای رفع انسدادهای مردمی شود.
چشمانداز جهانی و انسانی جشنواره و ارائه راه حلی نجاتبخش به دنیا/ فضایی برای دیپلماسی مردم با مردم
گیلآبادی جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی را محلی برای تلاقی مسئولین، متخصصین، مردم و جامعه بینالملل میداند و درباره برگزاری آن در سطح بینالمللی معتقد است: این اولین سالی است که این تلاش آغاز شده و با توجه به قدرت ایران در سه حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی اساسا باید چشمانداز آن جهانی و انسانی باشد، نه محدود به داخل کشور؛ زیرا ما داشتههایی داریم که میتواند نسبت به مصائب و مشکلات جهانی راه حل دهد و نجاتبخش باشد. زمانیکه خودمان این موقعیت را نشناسیم به جامعه جهانی هم نمیتوانیم چیزی دهیم.
کارگردان نمایش «عاشقانههای خیابان» با تاکید بر اینکه اساسا باید افقی جهانی و انسانی برای جشنواره ترسیم شود، ادامه میدهد: این جشنواره باید تبدیل به فضایی برای دیپلماسی مردم با مردم و بستری برای گفتوگوی مستقیم مردم با مردم شود که روح انسانی دارد. زمانی که انسان را مدنظر قرار دهیم دیگر اهمیتی ندارد که این انسان کجا باشد، ایران باشد یا شرق دور یا قاره امریکا، متخصص باشد یا یک شهروند عادی.
زاویه دید جدید نسل Z و بهرهگیری هوشمندانه از موتیفهای پیشینهاش/ جشنواره فرصتی برای بیان ایدههای ناب نوجوانان از داشتههای ملی
او همچنین درباره نسل نوجوان معتقد است که این نسل هوشمندانه به سمت پیشینهاش میرود و از موتیفها، نقشمایهها، ابنیه، فضاها و موقعیت موزهها بهره میگیرد.
عضو شورای سیاستگذاری سومین جشنواره بینالمللی چند رسانهای میراثفرهنگی درباره کارکردهای جشنواره برای نسل نوجوان میگوید: به اعتقاد من مدل دیگر دیدن این نسل حلاوتی دارد که جشنواره باید فرصتی را برای بیان این ایدهها به وجود بیاورد تا نسل به اصطلاح Z تعریف خود را از فضا، موقعیتها و داشتههای ملیاش ارائه دهد.
به اعتقاد رییس اسبق رادیو جوان زاویه دید این نسل نسبت به داشتههای ملی و انسانی خود زاویه دیدی تازه است که باید در گفتوگوها محلی برای بیان پیدا کند؛ این اندیشهها آنقدر جذاب هستند که راه خود را پیدا میکنند.
گیلآبادی به بخشهای سایبری و هوش مصنوعی جشنواره اشاره میکند که میتواند زیرساختهای لازم را برای ارائه روایتها و قرائتهای تازه نسل جدید فراهم کند.
تندیس جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی
ارتقای کیفیت آثار نمایشی و آگاه شدن هنرمندان نسبت به فضا و اهمیت کارکرد جشنواره
داور بخش آثار نمایشی دومین جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی درباره بخش آثار نمایشی جشنواره، میگوید: تئاتر از بخشهای اندیشگی، معرفتی و هنری جشنواره است که سعی میکند در بیان داشتههای انسانی ثمر لازم را داشته باشد. هیات داوران این بخش را در سطح جشنوارههای بینالمللی که از عقول و بزرگان تئاتر و اندیشه ایران هستند، انتخاب کردهایم.
این کارگردان تئاتر درباره آثار امسال نسبت به دو دوره گذشته معتقد به ارتقای کیفیت و تنوع موضوعی است و دراینباره توضیح میدهد: آثار ارسال شده به این دوره جشنواره نشان میدهد که هنرمندان از یک سو نسبت به فضا و از سوی دیگر نسبت به اینکه موضوعات را با حلاوت هنری به مردم بگویند، اطلاعرسانی و آگاهیبخشی کنند، توجیه شدهاند.
عضو شورای سیاستگذاری سومین جشنواره چند رسانهای میراثفرهنگی در ارتباط با موضوعات آثار ارسالی، میگوید: آثاری با موضوعات حافظ، شیراز، لنجسازی و دریانوردی سنتی که از مظاهر میراث ناملموس کشور ماست در این دوره جشنواره داریم.
گیلآبادی همچنین از این موضوع ابراز اطمینان میکند که سالهای آینده با جشنواره قدرتمند هنری مواجه خواهیم بود.