توسط : یاس فرهومند – بخش «میراث‌بانان آینده» در سومین جشنواره چندرسانه‌ای میراث فرهنگی شیراز با هدف آشنایی کودکان و نوجوانان با میراث‌فرهنگی و اهمیت آموزش آن برگزار شد. در این بخش، ۱۳۰ اثر از سوی داوران ارزیابی شدند که ۷۰ اثر به مرحله داوری نهایی راه یافتند. داوران این بخش شامل پوران درخشنده، لیلا کفاش‌زاده، مهتاب ناصری، علی‌اصغر سیدآبادی و مرتضی رضوانفر بودند. جوایز برگزیدگان همزمان با آیین گشایش جشنواره به آنان اعطا شد.
در روزهای بعد، مجموعه‌ای از کارگاه‌های آموزشی ویژه مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس، با همکاری مرکز شماره ۱ کانون در شیراز برگزار شد. مربیان از ۲۷ شهر استان فارس از جمله آباده، اقلید، کازرون، مرودشت، لار و شیراز در این نشست‌ها حضور داشتند.
لیلا کفاش‌زاده، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی، در کارگاهی با عنوان «چگونه آموزش میراث‌فرهنگی را برای کودکان کاربردی کنیم»، به اهمیت نقش مربیان در انتقال مفاهیم فرهنگی و تاریخی به نسل‌های آینده پرداخت. او با ذکر نمونه‌هایی از ۶۵ اثر ناملموس ثبت ملی استان فارس، بر ضرورت حفظ این میراث و معرفی آیین‌های ایرانی به کودکان تأکید کرد.
کفاش‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های میراث ناملموس ایران، پیشنهادهایی همچون برگزاری جشنواره‌های لباس و خوراک محلی، آیین‌های کشاورزی و محصولات بومی را مطرح کرد. او گفت: مربیان می‌توانند با مشارکت کودکان، ایده‌هایی خلاقانه برای معرفی مفاهیم فرهنگی ارائه دهند و آن‌ها را به شکل‌های جذاب به تصویر بکشند.
مدیر بخش میراث‌بانان آینده همچنین اظهار امیدواری کرد: جشنواره میراث‌فرهنگی بتواند همچون رویدادهای بزرگ جهانی، به محلی برای جذب گردشگران و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی تبدیل شود. برگزاری چنین جشنواره‌هایی علاوه بر معرفی جامع میراث‌فرهنگی، فرصتی برای رونق گردشگری فرهنگی فراهم می‌کند.
پوران درخشنده، نویسنده و کارگردان نام‌آشنای سینمای ایران، کارگاهی با عنوان «معرفی میراث ناملموس به کودکان و نوجوانان از نگاه یک فیلمساز» برگزار کرد. او در این کارگاه با تأکید بر اهمیت ثبت و ضبط میراث ناملموس زنانه مانند لالایی‌ها و ترانه‌های مادرانه، نقش زنان را در حفظ این میراث بی‌بدیل دانست. درخشنده به مربیان یادآور شد که مطالعه عمیق، خردورزی و آشنایی با مسیر ایده‌یابی و تبدیل آن به فیلم کوتاه، از اصول ضروری برای روایت صحیح میراث فرهنگی است.
او همچنین بر اهمیت بازنمایی رسوم فراموش‌شده تأکید کرد و از مربیان خواست با نمایش این رسوم به کودکان، آنان را با فرهنگ اصیل ایرانی آشنا کنند. همچنین، ارتباط دوستانه والدین با فرزندان را عاملی کلیدی برای رشد سالم آن‌ها دانست و هشدار داد که حرف‌های ناگفته در کودکی، می‌تواند در بزرگسالی به شکلی نادرست بروز کند.
حضور پوران درخشنده در این بخش نه‌تنها از منظر معرفی میراث فرهنگی، بلکه به لحاظ اجتماعی نیز اثرگذار بود. در بخش پرسش و پاسخ، مربیان تجربیات خود را در ارتباط با نوجوانان که به موضوعات فیلم‌های درخشنده مرتبط بود، مطرح کردند. این تبادل تجربیات، او را بر آن داشت تا راهی برای بازتاب این موارد در آثار آینده خود بیابد و وعده داد تا دغدغه‌های مربیان را به مخاطبان جامعه منتقل کند.
کارگاه «چگونه کودکان را به تاریخ علاقه‌مند سازیم» به هدایت علی‌اصغر سیدآبادی، نویسنده کودک و نوجوان و پژوهشگر تاریخ، به بررسی روش‌های جذب کودکان و نوجوانان به تاریخ پرداخت. سیدآبادی که از تسهیلگران باشگاه‌های کتاب‌خوانی است، از هویت‌سازی و ایجاد حس وطن‌دوستی در نسل جدید سخن گفت. او بر تفاوت درک نسل‌های مختلف از مفاهیمی چون وطن تأکید کرد و مربیان را به نزدیک شدن به گفتمان نوجوانان ترغیب کرد. وی همچنین ارتباط حواس پنج‌گانه با درک میراث فرهنگی را توضیح داد؛ از جمله بوییدن ادویه، چشیدن غذای سنتی، شنیدن نواهای محلی و لمس بناهای تاریخی.
کارگاه «شاهنامه، راهی به سوی پهلوان آشتی‌جو» نیز توسط مهتاب ناصری، بازیگر تئاتر و مربی شاهنامه‌خوانی، برگزار شد. با توجه به استقبال گسترده از نقل شاهنامه در جشنواره، این کارگاه برای مربیان کانون بسیار آموزنده بود. ناصری شاهنامه را از منظر عرفانی بررسی کرده و به نمادهای آن، از جمله سیمرغ و پهلوان، اشاره کرد. او اهمیت گزینش داستان‌ها متناسب با سن کودکان و نقش شاهنامه در رشد عاطفی آن‌ها را برجسته کرد. ناصری سیمرغ را نماد خرد و دانایی دانست و از مربیان خواست مانند سیمرغ، حافظ فرهنگ و کودکان این سرزمین باشند.
کارگاه «نقش مربیان و تسهیلگران در حفاظت از میراث ناملموس» توسط مرتضی رضوانفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و عضو هیئت ثبت میراث ناملموس، برگزار شد. وی در این کارگاه مراحل ثبت آثار ناملموس در فهرست ملی و یونسکو را تشریح کرد و توضیح داد که هدف یونسکو از ثبت این آثار، ایجاد صلح و همبستگی میان جوامع است.
رضوانفر به اهمیت مشارکت کودکان و نوجوانان در فرآیند حفظ میراث فرهنگی اشاره کرد و از مربیان خواست تا با انتقال تجربیات و ایجاد انگیزه در نسل جدید، پرونده‌های جدیدی برای ثبت میراث ناملموس شهرهایشان تهیه کنند. او همچنین نمونه‌هایی از آثار مشترک ثبت‌شده در یونسکو را مطرح کرد که به ایجاد گفت‌وگوهای مشترک و تقویت فضای صلح‌آمیز میان کشورها کمک کرده‌اند.
این کارگاه به مربیان راهکارهایی برای معرفی این موضوعات به کودکان و ایجاد حرکت‌های آموزشی و فرهنگی برای حفاظت از میراث ناملموس ارائه داد و بر نقش کلیدی آن‌ها در پرورش نسلی آگاه و حافظ میراث فرهنگی تأکید کرد.
آنچه باید از میراث‌بانان آینده آموخت
کارگاه‌های آموزشی بخش میراث‌بانان آینده در سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی، نقش مهمی در انتقال مفاهیم میراث فرهنگی و ناملموس به کودکان و نوجوانان ایفا کردند. این برنامه‌ها، با تمرکز بر آموزش خلاقانه و ایجاد پیوند میان نسل جدید و فرهنگ بومی، بستری برای الهام‌بخشی و ارتقای آگاهی عمومی فراهم کردند. همکاری مربیان، پژوهشگران و هنرمندان برجسته، توانست تأثیری ماندگار در تربیت نسل آینده به‌عنوان حامیان میراث فرهنگی داشته باشد. این بخش، نمونه‌ای موفق از هم‌افزایی میان آموزش و فرهنگ بود که چشم‌انداز مثبتی برای استمرار چنین برنامه‌هایی ارائه داد.
